Trên toàn cầu, thị trường năng lượng đang chuyển dịch từ nhiệt điện than sang năng lượng mặt trời. Năm 2024, thế giới lắp đặt kỷ lục 599 GW công suất điện mặt trời. Tính chung, công suất điện mặt trời lắp đặt trên toàn thế giới đã đạt hơn 2 TW.

Một cuộc khảo sát về các mỏ than đóng cửa từ năm 2020 và các mỏ than có kế hoạch đóng cửa từ năm 2030, cho thấy cơ hội lắp đặt gần 300 GW điện mặt trời, chiếm gần 15% tổng công suất tích lũy của toàn cầu, theo báo cáo của Global Energy Monitor.

Global Energy Monitor khảo sát các mỏ than đóng cửa trên thế giới kể từ năm 2020, phát hiện các địa điểm này có thể chứa 103 GW điện mặt trời. Báo cáo cho biết thêm, các mỏ than dự kiến đóng cửa từ năm 2030 có thể chứa thêm 185 GW. Tổng cộng, tiềm năng điện mặt trời 288 GW này đủ để cung cấp điện cho nhu cầu hằng năm của một quốc gia lớn như Đức.

Tại Hoa Kỳ, Global Energy Monitor theo dõi 217 mỏ than đóng cửa từ năm 2020 hoặc có kế hoạch đóng cửa từ năm 2030. Các vùng đất này tương ứng 988 km2 diện tích ở các địa điểm lắp đặt điện mặt trời tiềm năng.

Hơn nữa, các mỏ than đóng cửa và sắp đóng cửa đều nằm khá gần các đường dây truyền tải và trạm biến áp hiện có, báo cáo cho biết. Hầu hết (96%) mỏ đóng cửa gần đây đều cách lưới điện chưa đến 10 km và 91% nằm trong phạm vi 10 km tính từ điểm kết nối lưới điện, chẳng hạn như trạm biến áp.

Ngày nay, 3.800 mỏ than sản xuất 95% lượng than của thế giới. Với các cam kết quốc gia về loại bỏ than ở 33 quốc gia, ngành công nghiệp này sẽ để lại hàng trăm mỏ than bỏ hoang và cuối cùng là hàng nghìn mỏ, khi các nhà sản xuất lớn là Trung Quốc và Ấn Độ đang dần chiếm lĩnh ngành công nghiệp này, theo báo cáo.

Trên thế giới, khoảng một phần ba trong số 438 địa điểm khai thác than phù hợp các dự án điện mặt trời quy mô nhỏ, khoảng 1 - 5 MW, trong khi phần lớn có khả năng phù hợp các dự án điện mặt trời quy mô tiện ích lớn hơn. Gần 70% địa điểm có diện tích phù hợp dự án điện mặt trời vượt quá 50 MW và hơn 200 địa điểm khai thác than ước tính có tiềm năng điện mặt trời trên 100 MW.

Báo cáo lưu ý mặc dù tiềm năng kỹ thuật cao, nhưng diện tích thực tế lắp đặt điện mặt trời phụ thuộc các yếu tố pháp lý và sinh thái. Báo cáo khám phá các cấu trúc đất đai phức tạp của các mỏ bỏ hoang có thể gây ra thách thức cho các nhà phát triển năng lượng mặt trời.

Chi phí vẫn là rào cản lớn nhất. Trong khi chi phí trung bình cho điện mặt trời quy mô tiện ích, bao gồm cả trên các địa điểm mới là khoảng 1,5 triệu đô la cho mỗi MW, các dự án trên đất mỏ cũ thường vượt quá những con số này do nhu cầu phục hồi mặt bằng như tình trạng đất không ổn định, địa hình không bằng phẳng và khoảng cách cơ sở hạ tầng.

Bất chấp khoản phí bảo hiểm tiềm ẩn, phát triển điện mặt trời trên đất mỏ vẫn là một chiến lược hấp dẫn. Báo cáo cho biết các dự án điện mặt trời có tiềm năng liên kết việc cải tạo đất với đổi mới kinh tế ở các khu vực bị ảnh hưởng bởi khai thác than.